Đậu gió 

DƯỢC LIỆU CHỨA ANCALOIT CÓ NHÂN INDOL

Hạt đậu gió

Semen Strychni ignatii

Tên khác: Hột đắng, Đậu ma, Khổ đậu, Khổ qua (T.Q)

Tên latin: Strychnos ignatii Berg – Ignatia amara Lin.

Họ: Mã tiền (Loganiaceae)

Đậu gió – là hạt phơi khô của cây Đậu gió – Strychnos ignatii Berg thuộc họ Mã tiền (loganiaceae)

Mô tả cây

Cây đậu gió là một thứ dây leo khỏe hoặc cây nhỏ có nhiều cành, lá hình trứng, đầu nhọn. Hoa trắng mọc thành chùm xim ở kẽ lá, quả to và là quả mọng, nhẵn, lúc đầu màu lục nhạt, sau ngả màu vàng cam, trong chứ rất nhiều hạt (10 – 270)

cây đậu gió

Địa lý

Philippin, Việt Nam, Đông Ấn Độ (Tuy nhiên ở Việt Nam chưa phát hiện lại được)

Bộ phận dùng

Hạt.

Hạt không đều nhau, trông giốn hòn đá cuội, hình trứng, nhưng vì ép vào nhau trong quả, nên có 3 đến 5 mặt phẳng hay lõm. Một mặt rộng hơn, thường cong vòng ra; dài chừng 2 – 3cm; đường kính 1,5 – 2cm.

Màu hạt nâu nhạt, đôi chỗ có màu trắng vàng nhạt vì có những mảng lông bị rụng, lông này phủ hạt lúc còn tươi. Soi kính lúp sẽ thấy gờn gợn, có một vêt lõm ở đầu tức là sẹo của rễ.

Không mùi; vị rất đắng.

Vi phẫu hạt. Vi phẫu hạt và soi kính hiển vi ta sẽ thấy lông phía ngoài dễ rụng. So với lông của mã tiền thì lông đậu gió ngày thẳng đứng, cuống nở ra trông như nhiều rễ dằng vào nhau chứ không nở hành củ như mã tiền.

Lớp dưới là một lớp tế bào nhỏ, thành phía ngoài dày lên.

Nội nhũ là một tổ chức nhưu sừng gồm nhiều cạnh, không đều nhau, thành dày, nhất là các tế bào ở giữa hạt, trong đó có các hạt a-lơ-rôn, dầu, ancaloit.

Hút nước, nhất là nước sôi, thành tế bào sẽ dày lên.

Thành phần hóa học

Như Mã tiền, hạt Đậu gió chứa các ancaloit nhưu strycnin và bruxin và cũng kết hợp với acid clorogenic.

Tỉ lệ ancaloit có thể lên tới 3,22%, trong đó 60 – 62% là strycnin. Vật độc hơn Mã tiền.

Ngoài ra còn chứa chất loganin là một glucozit.

Khi thủy phân, các thành tế bào cho mannoza và galactoza.

Tác dụng sinh lý. Độc tính. Công dụng.

Như mã tiền nhưng độc hơn.

Khi dùng theo liều như Mã tiền nhưng giảm đi 1/3.

Liều dùng: bột 0,10g một lần; 0,30g trong 24 giờ.

Cồng đậu gió: phải chứa từ 0,40 – 0,50% ancaloit.

Liều dùng tối đa 0,25g một lần; 1,75g trong 24 giờ.